دو هفته پس از اعلام رابرت زولیك رییس بانك جهانی مبنی بر قصد وی برای كناره گیری از این سمت در 30 ژوئن آینده و بعد از اتمام دوره ریاستش و در واقع عدم تمایل برای انتخاب مجدد، بحث و جدل های جدی عمدتا بین آمریكایی های متقاضی این سمت بالا گرفته است.

اگرچه بانك جهانی یكی از نهادهای برتون وودز محسوب می شود كه در سال 1944 میلادی برای جلوگیری از بحران های اقتصادی گسترده در سطح جهان و با تاكید بر كشورهای صنعتی ایجاد شد و بین المللی محسوب می شود، اما رییس آن همواره یك آمریكایی بوده است و درمقابل رییس صندوق بین المللی پول به عنوان دیگر نهاد ایجاد شده در برتون وودز، دارای رییسی اروپایی است.

سلطه ایالات متحده بر گروه بانك جهانی و صندوق بین المللی پول كه عملا به ابواب خزانه داری آمریكا تبدیل شده اند به یكی از ابزارهای اصلی برای كنترل سایر اقتصادها تبدیل شده است. عملا این خزانه داری آمریكا است كه برای آنها سیاستگذاری می كند.

روزنامه واشنگتن پست آمریكا در باره وضعیت رییس آینده بانك جهانی نوشت: جفری ساكس كارشناس اقتصادی آمریكایی كه ریاست كمیته 'اهداف هزاره' سازمان ملل متحد را برعهده دارد برای تصدی این جایگاه اعلام كاندیداتوری كرده است.

ساكس طی مقاله ای در روزنامه مذكور نوشت كه 'شایستگی های او بیش از بانكداران و سیاستمدارانی است كه واشنگتن عادتا از آنها نام می برد.' ساكس افزود: برخلاف روسای سابق بانك جهانی، من از وال استریت یا دوائر سیاسی آمریكا نیامده ام. من نویسنده، پژوهشگر و فعال در امر توسعه هستم.

جفری ساكس می افزاید كه تلاشش برای فقرزدایی، او را به 125 كشور جهان كشانده و راه های زیادی را بین پایتخت ها، روستاهای كوهستانی، مناطق مسكونی، جنگل های بارانزا و چادرهای صحرانشینان طی كرده است.

روزنامه الحیات چاپ لندن می نویسد: این اقدام ساكس برای نامزدی ریاست بانك جهانی در حالی به انجام می رسد كه آمریكایی ها می گویند در اندیشه كاندیداتوری تیموتی گایتنر وزیر خزانه داری آمریكا یا یكی از هم مسلكان او مثلا لورنس سامرز هستند و یا حتی كسی از بخش خصوصی مانند محمد العریان رییس آمریكایی-مصری صندوق سرمایه گذاری 'بیمكو' نیز به عنوان یكی از گزینه ها مطرح شده است.

اما شبكه الجزیره به نام های معروف تری هم اشاره می كند. نام هایی كه نشان می دهد شخصیت های سرشناس آمریكا هم برای تصاحب كرسی ریاست بانك جهانی اشتهای وصف ناپذیری دارند.

الجزیره در گزارش خود به هیلاری كلینتون وزیر خارجه آمریكا و سوزان رایس فرستاده آمریكا در سازمان ملل متحد اشاره می كند.

در همین حال روزنامه اسكاتلندی 'اسكاتسمن' با انتقاد از تمامیت طلبی آمریكایی ها برای تسلط بر بانك جهانی نوشت: واشنگتن دائما این حق را برای خود محفوظ می داند كه بانك جهانی را در خدمت سیاست خارجی و منافع تجاری خود به كار بگیرد. این روزنامه می افزاید: زمان آن رسیده است كه اداره كنندگان این موسسه مالی و دولت های عضو در آن نامزدهای خود را ارائه كنند.

در این میان برزیل پیشنهاد كرده است نماینده ای از كشورهای تاسیس كننده بانك، ریاست آن را برعهده بگیرد. بر اساس برخی گزارش ها چین نیز از این پیشنهاد حمایت كرده است.

روز 23 فوریه نیز 'حسینه واجد' نخست وزیر بنگلادش خواستار آن شد كه ریاست بانك جهانی به 'محمد یونس' شهروند بنگلادشی برنده جایزه نوبل صلح و فعال اقتصادی این كشور سپرده شود.

الجزیره در گزارشی تاكید می كند: باوجود اعتراض رو به تشدید كشورهایی مانند برزیل به توافق پنهان بین آمریكا و اروپا برای تصاحب ریاست بانك جهانی ازسوی واشنگتن، دولت آمریكا كاندیدای موردنظر خود را اعلام خواهد كرد.

به نظر می رسد كه این توافق پنهان اروپایی-آمریكایی شامل ریاست آمریكا بر بانك جهانی در مقابل حمایت از ریاست اروپایی ها بر صندوق بین المللی پول باشد. حمایتی كه درباره كریستین لاگارد وزیر وقت امور مالی فرانسه پس از كناره گیری دومنیك استراوس كان از ریاست صندوق بین المللی پول اعمال شد.

روزنامه البیان امارات نیز می نویسد: ایالات متحده آمریكا قصد واگذار كردن ریاست بانك جهانی را ندارد و بلافاصله پس از اعلام كناره گیری زولیك در روز 15 فوریه دولت آمریكا تصریح كرد كه به زودی نام كاندیدای خود را اعلام خواهد كرد.

جان كری رییس كمیته خارجی مجلس سنای آمریكا در مطلبی كه روزنامه واشنگتن تایمز منتشر كرده است تاكید می كند كه شرایط جاری آمریكا ایجاب می كند كه این سمت را یك آمریكایی در اختیار بگیرد.

اوری دندش مدیر سابق بخش سیاست اقتصادی بانك جهانی توضیح بیشتری در این باره می دهد و می گوید: در سالی كه قرار است انتخابات آمریكا برگزار شود و در سایه نیاز به انجام ندادن اقدامی كه كنگره را خشمگین كند یا موضع بین المللی دولت آمریكا را ضعیف نشان دهد، این درك قوی در بانك جهانی وجود دارد كه كاخ سفید بر آنچه می خواهد اصرار بورزد.

دندش می افزاید: از این گذشته آیا یك كشور بزرگ مثلا هند، واقعا تمایل دارد خود را درگیر یك جدال آشكار با كاندیدایی آمریكایی كند؟

وی می افزاید: هند بیش از آنكه به ریاست بانك جهانی علاقه داشته باشد به این نیاز دارد كه از حمایت آمریكا در برابر چین برای تشكیل نقطه ثقلی ژئوپولوتیكی برخوردار شود.

تمركز تحلیلگران به خدمت بانك جهانی در راستای منافع ایالات متحده نشان می دهد كه این نهاد به ظاهر بین المللی از وظایف اصلی خود باز مانده و به قسمتی از وزارت خارجه آمریكا تبدیل شده است. استفاده از اهرم های بین المللی مانند بانك جهانی، صندوق بین المللی پول، سازمان تجارت جهانی و هژمونی دلار بوسیله آمریكا، عملا قانون رقابت را ناعادلانه و یكسویه كرده و فرصت رقابت برابر را برای سایر كشورها از بین برده است.

پژوهش**9241**9123